Komşusu olduğu Tadem [Tadım] ya da T‘lgadin [Kuyulu] köylerinin adını taşıyan Surp Asdvadzadzin Manastırı, Kharpert’in [Harput] güneyinde, 38° 34’ Kuzey enlemi, 39° 10’ Doğu boylamında yer alır. Kharpert Ovası’nın bir koluna tamamen hâkim olan manastırın tam karşısında, güneydoğusunda yüksek rakımlı Dzovk Gölü’nün [Gölcük] bulunduğu dağlar uzanır. Tadem, 6. yüzyılın sonu - 7. yüzyılın başında, Dadima adıyla, Bizans İmparatorluğu’nun 4. Ermenistan Vilayeti’nin yönetim merkezi olmuştur.
Kilise, planının özgünlüğü ve boyutlarının küçüklüğüyle, 7. yüzyıla özgü bazı Ermeni yapılarıyla ortak özellikler taşır; batı yönünde uzanan ve yakınlardaki Khule Surp Kevork Manastırı’nın (bkz. no. 63) narteksine oldukça benzeyen narteks, kiliseye muhtemelen, 14. yüzyıl ile en geç 17. yüzyıl arası bir tarihte ilave edilmiştir. 1628, 1651 ve 1775 tarihli metinlerde adı geçen Tadem Surp Asdvadzadzin Manastırı, çalışmalarını genellikle Khule Surp Kevork Manastırı’nda yürüten Kharpert Başepiskoposluğu’na bir süre ev sahipliği etmiştir. Khule Surp Kevork Manastırı’nın başrahipleri, aynı zamanda Tadem Surp Asdvadzadzin Manastırı’nın başrahibi olmadıklarında, çoğunlukla, korepiskopos olarak görev yapmışlardır. Çevredeki dokuz köy, doğrudan Tadem’e bağlıydı. Tadem Surp Asdvadzadzin ve Khule Surp Kevork manastırlarının, 1551 ile 1915 yılları arasındaki rahiplerinin listesi, arada birkaç eksikle, yeniden oluşturulmuştur. Manastırın Birinci Dünya Savaşı’ndan önceki son başrahibi, 1915 yılında tehcire yollanan Rahip Bsag Der Khorenyan olmuştur.
Vue intérieure de l'église vers le narthex, 2012 (Haycar).
Manastır kompleksi şu yapılardan oluşmaktadır: 7. yüzyılda ortaya çıkan bir yapı tipine uygun olarak, dört yapraklı yonca şeklinde inşa edilmiş, serbest mesnetleri olmayan, üzerinde bir kubbe kasnağının ve kubbenin yer aldığı, kare planlı Surp Asdvadzadzin Kilisesi; dört adet yekpare sütunun taşıdığı, çatı pencereli bir yapı olan, güney tarafında bağımsız, küçük bir odanın bulunduğu bir narteks; ve eklenti binalar. Bir el yazması koleksiyonuna sahip olan manastırın, önemli mülkleri de vardı.
Plan (d’après J.M. Thierry).
Bugün, eklenti binalardan geriye hiçbir iz kalmamıştır ve yerlerinde bostanlar uzanmaktadır. İstisnai biçimde korunmuş olan, halen metruk durumdaki kilise, kubbesinin çatısı ile dış kaplama taşlarının önemli bir kısmını kaybetmiştir. Narteksin pek çok yerinde oyuklar açılmıştır; tabanları oyulan narteks sütunları da, artık yalnızca, yatay kesitlerinin orta kısımları üzerinde ayakta durmaktadır. Yapıda pek çok büyük delik oluşmuştur. Narteksin ve kilisenin içine kazılan çukurların, son dönemde, Elazığ Belediyesi Tarihi Eserler Müdürlüğü’nce doldurulduğu söylenmektedir.
Vahé Hayg, 1959, 65, 535-549, 579, 583. Oskian, 1962, 87-91. Chahbazian, 1967, 14-15, 122-123, 136-137. Kaloosdian, 2015, passim.